Δευτέρα 2 Απριλίου 2018

Θα σε χορέψω στο ταψί (γιατί το λέμε – τι σημαίνει)


Με νόμο του 1969 απαγορεύτηκε στην Ελλάδα «ο φόνος, η αιχμαλωσία, η κατοχή και η έκθεση σε δημόσια θέα της καφέ αρκούδας».
Απαραίτητο στοιχείο ειδικά των επαρχιακών πανηγυριών ήταν τότε ο αρκουδιάρης(1) (συνήθως αρκουδόγυφτος), με την αρκούδα του δεμένη με αλυσίδα στη μέση του και με το ντέφι στο χέρι του.
Η αρκούδα ήταν ένα καταπληγωμένο ζώο(2), σε άθλια βιολογική κατάσταση και με φρικτή εμφάνιση, που, μόλις άκουγε το ντέφι του αφεντικού του, σηκωνόταν στα πίσω πόδια και λικνιζόταν σαν να χόρευε.
Η αντανακλαστική αυτή κίνηση του ζώου ήταν αποτέλεσμα ... μακροχρόνιου βασανισμού του από τη νεαρή του ηλικία. Ο αρκουδιάρης έβαζε το αρκουδάκι σε ένα μεγάλο μπρούτζινο ταψί(3) (σινί) που είχε τοποθετηθεί πάνω σε έναν λάκκο με φωτιά, οπότε αυτό, για να μην κάψει και τις τέσσερις πατούσες του, σηκωνόταν όρθιο και άλλαζε 
συνεχώς πόδι. Όσο το ζώο καιγόταν, ο γύφτος έπαιζε το ντέφι του, με αποτέλεσμα το ταλαίπωρο αρκουδάκι να συνδέσει σιγά σιγά τον ήχο του οργάνου με τον εξ ανάγκης χορό του.
Αν το ζώο δεν τηρούσε τον κανόνα κατά την εκπαίδευσή του στο χορό, έτρωγε το ξύλο της αρκούδας. Αν τα κατάφερνε καλά, ο «δάσκαλος» του έδινε καμιά ρέγγα ή άλλο μεζεδάκι ως ανταμοιβή. Γι’ αυτό και βγήκε η παραδοχή πως «νηστικό αρκούδι δεν χορεύει».
Δηλαδή, χορεύει μόνο το αρκούδι που έχει περάσει στις εξετάσεις και έχει πάρει πτυχίο από αυτή την ιδιόρρυθμη σχολή χορού. Οι εκπαιδευτές ζώων (διάβαζε: βασανιστές) χρησιμοποιούν αυτή την τακτική που είναι διεθνώς γνωστή ως «το καρότο και το μαστίγιο».
Η αρκούδα περπατάει με βαρύ και πολύ χαρακτηριστικό βάδισμα με τα τέσσερα πόδια, κι αυτό έδωσε και το ρήμα αρκουδίζω=μπουσουλάω.
Επειδή είναι γνωστή η καφέ αρκούδα για το βάδισμά της, αυτό κάνει ακόμα πιο εντυπωσιακή την αρκούδα-μπαλαρίνα! Η αρκούδα έχει πλατιά πέλματα και ανήκει στα πελματοβάμονα ζώα.
Από το πυρωμένο ταψί λοιπόν του αρκουδιάρη, προήλθε και η απειλή θα σε χορέψω στο ταψί.
Η σημασία της λοιπόν είναι θα σε βασανίσω ή θα σε τιμωρήσω. Λέγεται και απλούστερα: θα σε χορέψω.

(1) Αρκουδιαρης ο βυζαντινός αρκτουαριος. (αρκτοτροφος) . Ο πατέρας της Θεοδωρας, αυτοκράτειρας του Βυζαντίου κατά τον Προκόπιο ήταν ο Ακάκιος,αρκοτρόφος (θηριοφύλακας) των Πρασίνων στον ιππόδρομο. (Σημ: διάφορος του ακτουαριος που ήταν Πρακτικογράφος, στενογράφος, Οικονομικός διαχειριστής του Στρατού.)
(2) καταπληγωμενο αφού είχε φάει το ξύλο της αρκούδας!
ΣΙΝΙ (ταψί)
(3) Ο αρκουδιάρης ήταν συνήθως γύφτος, άρα και χαλκιάς (αρχ. χαλκεύς) και κατασκευαστής χάλκινων ταψιών αυτών που οι Τούρκοι λένε σινιά . Είναι πολύ ρηχά και πλατιά και τα χρησιμοποιούν για μπακλαβάδες κανταίφια . Ετυμολογείται το τούρκικο sini που ίσως είναι αντιδάνειο ο από το ελληνιστικοσινίον `κόσκινο΄ (αγγλικά sieve , παγκοσμίως γνωστόν ως κόσκινον του Ερατοσθενους, The Sieve of Eratosthenes. ). Ένα τέτοιο ταψί ρηχό και μεγάλο ήταν ιδεώδες ως πίστα για το χορό της αρκούδας.
‘Αρη Στουγιαννίδη – ΒΡΕ ΖΩΟΝ – Αρκουδα
Βιβλιογραφία
Δημητρη Καμπουρακη μια σταγόνα ιστορία -Μέρος Τρίτο-Η Ελλάδα πέρα από τα ιστορικά στερεότυπα-Πατακης-2014 σελ. 192

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μη σταματάς. Δεν είναι το μαύρο πρόβατο διαφορετικό, τα άλλα είναι όλα ίδια…

ΜΗ ΣΤΑΜΑΤΑΣ ΝΑ ΕΞΕΛΙΣΣΕΣΑΙ. Υπάρχει λόγος που είσαι διαφορετικός. Ένα σχολείο είναι η Ζωή. Δε χρειάζεται να «μένεις στην ίδια τάξη», από...